Βαρηκοΐα από έκθεση σε θόρυβο

Η βαρηκοΐα από χρόνια έκθεση σε θόρυβο (π.χ. στον χώρο εργασίας ) θεωρείται σήμερα η συχνότερη αιτία μόνιμης βαρηκοΐας στους ενήλικες και αντιπροσωπεύει το ένα τρίτο περίπου των επαγγελματικών ασθενειών.

Οι μετρήσεις του θορύβου στους εργασιακούς χώρους γίνονται με κατάλληλα όργανα που ονομάζονται ηχόμετρα.  Σε πολλές χώρες θεωρείται ασφαλής για έναν εργαζόμενο, η έκθεση  επί 8 ώρες σε θορυβώδες περιβάλλον, όταν η ένταση του θορύβου δεν υπερβαίνει τα 90 dB. Σύμφωνα με τις οδηγίες της ΕΟΚ, η μέγιστη ασφαλής ένταση πρέπει να μειωθεί στα 85 dB.

Κλινικά χαρακτηριστικά

Βαρηκοΐα

Είναι νευροαισθητήρια , αμφοτερόπλευρος και γενικά συμμετρική, μη ανατρέψιμη και συνήθως επιδεινούμενη μετά την διακοπή της έκθεσής. Ανάλογα με την ένταση του, ο  δυνατός ήχος μπορεί να προκαλέσει  προσαρμογή, παροδική πτώση ουδού ακοής, ή μόνιμη πτώση του ουδού ακοής.

Η προσαρμογή είναι ένα φυσιολογικό φαινόμενο που αποκαθίσταται μέσα σε μισό δευτερόλεπτο για ήχους έντασης μέχρι 70 dB SPL.

Η παροδική πτώση του ουδού της ακοής ( Temporary Threshold stift,TTS ) τυπικά χαρακτηρίζεται από μείωση της ακουστικής οξύτητας  , που πιθανόν συνοδεύεται από εμβοές και αίσθημα πληρότητας. Το τελευταίο είναι περισσότερο ένα υποκειμενικό σύμπτωμα, επακόλουθο της πτώσης του ουδού της ακοής στις υψηλές συχνότητες , παρά μια ουσιαστική διαταραχή των πιέσεων του μέσου ωτός.

Η μόνιμη πτώση του ουδού τη ακοής ( Permanent  Threshold shift, PTS ) συμβαίνει όταν η αποκατάσταση μετά από  κάποια TTS  δεν είναι πλήρης. Η PTS εξαρτάται από την ένταση , τη διάρκεια και το φάσμα συχνοτήτων του θορύβου .  Όσο μεγαλύτερη είναι η ένταση του θορύβου ( πάνω από το όριο των 75-80 dBA ) , τόσο πιο αυξημένος είναι κίνδυνος μόνιμης βλάβης της ακοής.

Η βαρηκοΐα ξεκινά συνήθως από την συχνότητα των 4.000 HZ και βαθμιαία επιδεινώνεται  , ενώ επεκτείνεται σε γειτονικές συχνότητες έτσι ώστε σε σοβαρές περιπτώσεις,  μπορεί να παρατηρηθεί η απώλεια της ακοής στο φάσμα των 2.000-8.000 Hz.

Εμβοές

Είναι ένα ιδιαίτερα επίμονο και ενοχλητικό σύμπτωμα που φαίνεται να επηρεάζει την ποιότητα ζωής των εργαζομένων. Είναι συνήθως υψίσυχνες, αρχικά διαλείπουσες και αργότερα συνεχείς. Η επίπτωση τους φαίνεται να αυξάνει με την επιδείνωση της βαρηκοΐας και την αύξηση στην κλίση του τονικού ακοογράμματος.

Ακουστική εξίσωση

Τέλος οι πάσχοντες από βλάβη λόγω χρόνιας έκθεσης σε θόρυβο , συχνά αναφέρουν ότι κάποιοι ήχοι γίνονται αντιληπτοί ως δυνατότεροι και πιο ενοχλητικοί. Τούτο είναι αποτέλεσμα του φαινομένου της ακουστικής εξίσωσης ( RECRUITMENT ) και σχετίζεται με την κοχλιακή εντόπιση της βλάβης.

Πρόληψη και συνιστώμενα όρια έκθεσης σε θόρυβο

Η βαρηκοΐα από θόρυβο δεν μπορεί να αντιμετωπιστεί χειρουργικά η φαρμακευτικά. Μπορεί όμως, εκτός ελάχιστων εξαιρέσεων, να προληφθεί. Η πρωτοβάθμια πρόληψη αποτελεί το μοναδικό, αλλά αποτελεσματικό τρόπο να αποφευχθεί η πτώση του ουδού της ακοής. Στον παρακάτω πίνακα καταγράφεται η μέγιστη συνιστώμενη διάρκεια έκθεσης ανάλογα με την ένταση των θορύβων.

Πίνακας 1: Θόρυβος σε dBA – Συνιστώμενη μέγιστη έκθεση

Οξύ ακουστικό τραύμα

Το οξύ ακουστικό τραύμα συμβαίνει ως συνέπεια μιας μοναδικής έκθεσης σε ιδιαίτερα δυνατό ήχο και μπορεί να περιλαμβάνει τόσο νευροαισθητήρια βαρηκοΐα όσο και βαρηκοΐα αγωγιμότητος που οφείλεται συνήθως σε ρήξη της τυμπανικής μεμβράνης και διακοπή της συνέχειας της αλύσου  των ακουστικών οσταρίων  . Σε πολλές περιπτώσεις ένα οξύ ακουστικό τραύμα συνοδεύεται σχεδόν αμέσως από εμφάνιση εμβοών.

Μετά από μια έκρηξη προκαλείται αρχικά ένα μικρής διάρκειας κύμα θετικής πίεσης , που ακολουθείτε από ένα μεγάλης διάρκειας κύμα αρνητικής πίεσης. Οι καταστροφές στους ιστούς προκαλούνται κυρίως εξαιτίας αυτών των κυμάτων αέρα υψηλής πίεσης και λιγότερο από τον παλμικό θόρυβο που παράγεται και έχει συνήθως μικρή ένταση. Η ρήξη τυμπάνου υμένα είναι η συχνότερη ( 9% ) βλάβη από έκρηξη ιδιαίτερα όταν η έκρηξη συμβαίνει σε κλειστούς χώρους και όσο μικρότερη είναι η απόσταση από το σημείο της έντασής. Η νευροαισθητήρια  βαρηκοΐα,οι εμβοές, το άλγος και ο ίλιγγος  είναι επίσης συχνά επακόλουθα μιας έκρηξης.  Η βαρηκοΐα μπορεί να είναι αναστρέψιμη όταν τα θύματα αναρρώνουν σε ήσυχο περιβάλλον. Σε κάποιο ποσοστό ( 5-25¨%) πάντως που εξαρτάται σε μεγάλο βαθμό από το είδος και το χώρο της έκρηξης, η βαρηκοΐα μπορεί να είναι μόνιμη και μεγάλου βαθμού και να απαιτηθεί εφαρμογή ακουστικού βαρηκοΐας.

ΒΙΒΛΙΟΓΡΑΦΙΑ

1. Ωτορινολαρυγγολογία, Ωτολογία – Νευροωτολογία. Αριστείδης Αθανασιάδης – Σισμάνης
2. Ωτορινολαρυγγολογία και χειρουργική Κεφαλής και τραχήλου. Γεώργιος Κ.  Αδαμόπουλος