Μέση ωτίτιδα ονομάζεται κάθε φλεγμονώδης πάθηση της κοιλότητας του μέσου αυτιού, άσχετα από το αίτιο της ή την παθογένεσή της.
Συλλογή του μέσου αυτιού είναι το υγρό που παράγεται από την μέση ωτίτιδα. Η συλλογή μπορεί να είναι ορώδης, βλεννώδης ή πυώδης. Η όλη διεργασία μπορεί να είναι οξεία (διάρκειας ημερών έως 3 εβδομάδων), υποξεία (διάρκειας 3-12 εβδομάδων) ή χρόνια (διάρκειας μεγαλύτερης από 12 εβδομάδες).
Κύριος αιτιολογικός παράγοντας ανάπτυξης παθήσεων του μέσου αυτιού, θεωρείται η δυσλειτουργία της ευσταχιανής σάλπιγγας.
Η οξεία μέση ωτίτιδα είναι η πιο συχνή πάθηση της παιδικής ηλικίας και οι παράγοντες επικινδυνότητας της είναι οι εξής :
Οι ιοί και τα βακτήρια είναι υπεύθυνα για την εκδήλωση των συμπτωμάτων οξείας μέσης ωτίτιδας και μπορούν να δράσουν μόνοι τους ή σε συνδυασμό μεταξύ τους.
Η οξεία μέση ωτίτιδα σχετίζεται στις περισσότερες περιπτώσεις με μια προηγειθήσα ιογενή λοίμωξη του ανωτέρου αναπνευστικού, που οδηγεί σε διαταραχή της ευσταχιανής σάλπιγγας.
Υπολογίζεται ότι ένα ποσοστό των τάξεων 60-70% των περιστατικών οξείας μέσης ωτίτιδας οφείλονται σε ιούς. Οι ιοί αυτοί με φθίνουσα συχνότητα είναι οι εξής :
Τα κυριότερα βακτήρια που απομονώνονται σε καλλιέργειες του μέσου αυτιού σε ασθενείς με οξεία μέση ωτίτιδα, είναι τα ακόλουθα :
Η διάγνωση της οξείας μέσης ωτίτιδας στηρίζεται στο ιστορικό, τη φυσική εξέταση όπου η βοήθεια του πνευματικού ωτοσκοπίου, η τυμπανομετρία και η ακοομετρία μας δίνουν σημαντική βοήθεια στο διαγνωστικό πεδίο.
Η φυσική πορεία της νόσου, είναι αυτή της βελτίωσης εντός 1 έως 3 ημέρες, για υγιή παιδιά άνω των 2 ετών, χωρίς υψηλό πυρετό (<39⁰C) και μπορεί να γίνει στενή παρακολούθηση χωρίς την χορήγηση αντιβιοτικών.
Σε παιδιά κάτω της ηλικίας των 2 ετών, όπως και σε αυτά με υποκείμενη νόσο (ανοσοανεπάρκεια, υπερωιοσχιστίες) χορηγούνται αντιβιοτικά.
Εάν η οξεία μέση ωτίτιδα δεν βελτιωθεί από μόνη της εντός 3 ημερών ή απεναντίας η κλινική εικόνα χειροτερεύει με εμφάνιση πόνου ή και πυρετού, πρέπει να αρχίσει η χορήγηση αντιβιοτικών.
Η χορήγηση αντιπυρετικών και παυσίπονων είναι σημαντική, ενώ τα αποσυμφορητικά και τα αντιισταμινικά δεν έχουν κανένα ρόλο στην αντιμετώπιση της οξείας μέσης ωτίτιδας.
Ως χειρουργική αντιμετώπιση της οξείας μέσης ωτίτιδας προτείνεται η μυριγγοτομή.
Η πρόληψη της υποτροπιάζουσας οξείας μέσης ωτίτιδας, περιλαμβάνει την προφυλακτική χορήγηση αντιβιοτικών, την μυριγγοτομή και τοποθέτηση σωληνίσκων αερισμού και τον εμβολιασμό.
Η Αμερικανική Ακαδημία Παιδιατρικής πιστεύει πως είναι απαραίτητος ο υποχρεωτικός εμβολιασμός όλων των παιδιών ηλικίας κάτω των 2 ετών, όπως και ο επιλεκτικός εμβολιασμός μεγαλύτερων παιδιών, με παράγοντες κινδύνου για την εμφάνιση υποτροπιάζουσας οξείας μέσης ωτίτιδας.
Διαθέσιμα εμβόλια είναι τα εξής :